Οικογενειακά ήθη και έθιμα. Η ιδιαιτερότητα της ελληνικής οικογένειας

Οικογενειακά ήθη και έθιμα. Η ιδιαιτερότητα  της ελληνικής οικογένειας.

«Δεσποινίς … ετών 39»

 Η πρώτη ταινία που παρακολουθήσαμε ήταν η Δεσποινίς…ετών 39, μια δραματική κομεντί του 1954 σε σκηνοθεσία του Αλέκου Σακελλάριου και σενάριο του ίδιου και του

Χρήστου Γιαννακόπουλου. Η υπόθεση βασίζεται σε ένα  κλασικό οικογενειακό θέμα εκείνης της εποχής. Ο αδελφός, ο Τηλέμαχος Καραντάρης, δεν μπορεί να παντρευτεί αν δεν αποκαταστήσει πρώτα την αδελφή του, τη Χρυσάνθη. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζει είναι ότι δεν βρίσκει με ποιον να την παντρέψει , καθώς έχει φτάσει σε μεγάλη ηλικία και είναι δύσκολο να βρει γαμπρό. Γι’ αυτό τον λόγο,  με τη συμβουλή και βοήθεια ενός φίλου του, γράφει μια αγγελία στην οποία παρουσιάζει την αδελφή του ως 39 ετών με σκοπό να κρύψει την πραγματική της ηλικία και τονίζει ως δέλεαρ τα περιουσιακά της στοιχεία. Δυστυχώς, μια σειρά συμπτώσεων θα ανατρέψει τα σχέδιά τους και οι υποψήφιοι γαμπροί θα ζητήσουν σε γάμο την εξαδέλφη τους αλλά και την αρραβωνιαστικιά του Τηλέμαχου. Τα δυο αδέλφια μένουν στο τέλος μόνα και ανύπαντρα.  Η ταινία αυτή μας δείχνει τις διαφορές που είχαν οι οικογένειες του τότε και του σήμερα. Το γεγονός ότι για να παντρευτεί ο αδελφός πρέπει πρώτα να αποκαταστήσει την αδελφή του είναι κάτι που δεν συμβαίνει σήμερα. Επίσης, τις γυναίκες που είναι παντρεμένες τις αποκαλούσαν κυρίες και αυτές που δεν είχαν παντρευτεί δεσποινίδες ανεξάρτητα από την ηλικία τους. Παράλληλα με τις διαφορές, υπάρχει και μια ομοιότητα που δεν μπορούμε να παραλείψουμε. Η αδελφική αγάπη που συναντάται και τότε και σήμερα είναι πολύ σημαντική, καθώς τα αδέλφια στηρίζουν το ένα το άλλο σε κάθε δυσκολία ακόμα και αν πρέπει να στερηθούν κάτι πολύτιμο.

«Μερικοί το προτιμούν κρύο» 

 Η επόμενη  ταινία μας ήταν το Μερικοί το προτιμούν κρύο. Μία μουσική κωμωδία του 1963, της Φίνος Φιλμ, σε σενάριο και σκηνοθεσία του Γιάννη Δαλιανίδη. Η ταινία αυτή μας εκφράζει με έναν πολύ ευχάριστο και χιουμοριστικό τρόπο τα οικογενειακά ήθη και έθιμα εκείνης της εποχής, προβάλλοντας τις παραδόσεις του γάμου που καλούνταν όλοι να ακολουθήσουν, μέσα από μία οικογένεια με τρεις κόρες και έναν γιο. Το μεγάλο πρόβλημα  της  μικροαστικής αυτής οικογένειας ήταν το πώς θα παντρέψει τα κορίτσια της. Το πρόβλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο, καθώς η μεγαλύτερη αδελφή έχει τα χρονάκια της και  αργεί να παντρευτεί, με αποτέλεσμα να καθυστερεί τους γάμους και των υπολοίπων και κυρίως του αδελφού της, του Λάκη, ο οποίος ταλαιπωρεί την αρραβωνιαστικιά του, γιατί οι αρχές του δεν του επιτρέπουν να την παντρευτεί προτού αποκαταστήσει τις τρεις αδελφές του. Το τέλος, βέβαια, είναι ευτυχές για όλους, καθώς παντρεύονται αυτούς που αγαπούν. 

                                                                                                

«Ο Παπατρέχας»                                       

 Η τελευταία ταινία μας ήταν ο Παπατρέχας, μια  κωμωδία του 1966 σε σκηνοθεσία Ερρίκου Θαλασσινού, της οποίας παραγωγός και πρωταγωνιστής είναι ο Θανάσης Βέγγος. Σύμφωνα με την ταινία, ο Πολύδωρος, ένας θυρωρός μιας πολυκατοικίας στην Αθήνα, τρέχει από το πρωί μέχρι το βράδυ για να εξυπηρετεί καθημερινά τους ενοίκους της. Σκοπός του είναι να εξοικονομήσει χρήματα για να παντρέψει τις έξι αδερφές του και τη θεία του με το όνειρο να παντρευτεί και αυτός με τη σειρά του το κορίτσι του, τη Χαρίκλεια. Ο ηρωικός Πολύδωρος με πολλές θυσίες και προσπάθειες θα καταφέρει να βρει τους πολυπόθητους γαμπρούς και να παντρευτεί τελικά τη Χαρίκλεια, που κινδύνευσε να χάσει γιατί τα αδέλφια της ήθελαν να την παντρέψουν με άλλον. Και αυτή η ταινία προβάλλει στοιχεία που μας δείχνουν πόσο διαφορετικά ήταν τα πράγματα εκείνη την εποχή σε σχέση με σήμερα. Το ίδιο θέμα. Ο αδελφός είναι ο προστάτης της οικογένειας και υποκαθιστά τον πατέρα όταν δεν υπάρχει. Είναι υποχρεωμένος με κάθε θυσία να αποκαταστήσει τις αδελφές του και να ελέγχει τις ζωές τους μέχρι να τις παντρέψει. 

     

  Και στις τρεις ταινίες το θέμα είναι κοινό. Στην ελληνική οικογένεια του ’50 και του ’60 οι ρόλοι των μελών είναι συγκεκριμένοι. Ο πατέρας καθορίζει - ή τουλάχιστον επιχειρεί να καθορίσει - τους γάμους των παιδιών του και το αγόρι της οικογένειας βοηθάει τον πατέρα στο ρόλο του. Όταν δεν υπάρχει πατέρας, ο αδελφός αναλαμβάνει την προστασία των κοριτσιών και δεν μπορεί να δημιουργήσει τη δική του οικογένεια εάν δεν παντρέψει την αδελφή ή τις αδελφές του. Στην εποχή μας, τα οικογενειακά ήθη, σίγουρα, έχουν αλλάξει και οι νέοι, αλλά και οι μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι, κρίνουν διαφορετικά κάποια πράγματα και δεν δίνουν τόση σημασία στο γάμο. Αντιθέτως, προτιμούν να έχουν πιο ελεύθερες σχέσεις ή ακόμα και όταν προκύπτει ο γάμος, θα είναι υπό πιο ήπιες και ελεύθερες συνθήκες. Οι γυναίκες είναι πολύ πιο ανεξάρτητες, επιλέγουν το σύντροφό τους και ασφαλώς ο αδελφός  τους, εάν έχουν, δεν περιμένει να τις παντρέψει για να προχωρήσει στη δική του ζωή.  Πολύ διαφορετική, λοιπόν, η  σύγχρονη ελληνική οικογένεια, πολύ πιο ελεύθερα τα μέλη της να κάνουν τις επιλογές που επιθυμούν αλλά, σίγουρα, και σε σύγκριση με άλλες χώρες, πάντα δεμένη και με στενές σχέσεις αλληλοβοήθειας των μελών της.

 Ελευθερία Κονδυλίδου, Ζήσης Μπιτζίκας, Μαρία Ορφανίδου